جایگاه اهل بیت (ع) از نگاه ابن عربی
جایگاه اهل بیت(ع) از نگاه ابن عربی
ابن عربی اندلسی(م 638) از عرفای مشهور اهل سنت است . او در کتاب فتوحات مکیة در شرح این حدیث پیامبر (ص)؛ «أهل بیتی أمان لأمتی » می نویسد :
خداوند در آیه تطهیر(1) با عبارت « وَ قَرْنَ فی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتِینَ الزَّکاةَ وَ أَطِعْنَ الله وَ رَسُولَهُ » به زنان پیامبر توصیه کرده که همانند دوران جاهلیت نخستین از خانه هایشان بیرون نیایند بلکه در خانه بمانند و نماز برپادارند و زکات بپردازند و از خدا و رسولش پیروی کنند . خداوند در اینجا بدانان گوش زد می کند که اینها به خاطر آن است که ایشان زنان پیامبر هستند و اگر چنین کنند ممکن است برخی زشتی ها به آنها نسبت داده شود و ننگ آن به خانواده پیامبر برگردد اما قسمت دوم آیه که در باره اهل بیت پیامبر است ؛« إِنَّما یُرِیدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ ؛ خداوند فقط مىخواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد. » نوید دهنده این نکته است که به برکت اهل بیت و این که خدا پاکی ایشان را خواسته ،زنان پیامبر به توصیه خداوند عمل می کنند و بدین وسیله از نسبت های زشت و ناسزاها در امان می مانند بنابر این ، اهل بیت مایه ایمنی زنان پیامبر از ورود به عرصه نافرمانی های خداوند هستند چیزی که در صورت وقوع ننگش تنها به زنان پیامبر محدود نمی شود و عوارض منفی این کارشان ، دامن خاندان پیامبر را نیز می گیرد .
بنابر نظر ابن عربی ، خداوند به این دلیل از زنان پیامبر خواسته از تبرج جاهلی پرهیزکنند که اراده کرده است اهل بیت از نسبت های ناروا پاک بمانند پس می توان نتیجه گرفت که به خاطر مصون ماندن اهل بیت از این گونه آسیب های آبرویی ، خداوند خود از نافرمانی زنان پیامبر جلوگیری خواهد کرد و نتیجه آن ایمنی زنان پیامبر از این گونه نافرمانی ها خواهد شد .
ابن عربی از این برداشت خود مطلب دیگری را نیز استنباط می کند و می گوید وقتی خداوند به خاطر حفظ آبروی اهل بیت حاضر است زنان پیامبر را از قرار گرفتن در مواضع انتساب های ناروا حفظ کند به طریق اولی از این که امت پیامبر به طور ابدی در جهنم بمانند ابا خواهد داشت چرا که جهنمی شدن دائمی برخی از امت پیامبر ، برای پیامبر مایه عار خواهد بود از این رو خداوند به خاطر آبروی پیامبر هم که شده هیچکدام از افراد امت پیامبر را که موحد بوده اند در جهنم باقی نخواهد گذاشت و سر انجام از دوزخ بیرون خواهد آورد .
ابن عربی در آخر می نویسد : همان گونه اهل بیت در دنیا مایه برکتند در آخرت نیز مایه برکت برای تمام امت هستند . بنابر این اهل بیت بیشترین خیر و برکت را برای مردم دارند .
متن کتاب فتوحات مکیه ابن عربی
الفتوحات المکیة (4-ج)، جلد2، ص 126
(السؤال الخمسون و مائة) أهل بیتی أمان لأمتی .... قال تعالى لما وصف و وصى أزواج النبی صلى الله علیه و سلم بقوله ؛«وَ قَرْنَ فی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتِینَ الزَّکاةَ وَ أَطِعْنَ الله وَ رَسُولَهُ » ثم أعلمهم أن ذلک کله بکونهن أزواجه صلى الله علیه و سلم حتى لا ینسبن إلى قبیح فیعود ذلک العار على بیت رسول الله صلى الله علیه و سلم فببرکة أهل البیت و ما أراد الله به من التطهیر بقوله ؛ «إِنَّما یُرِیدُ الله لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ »تفعل الأزواج ما أوصیناهن به« وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» من دنس الأقوال المنسوبة إلى الفحش و هو الرجس فإن الرجس هو القذر فکان أهل البیت أمانا لأزواج رسول الله صلى الله علیه و سلم من الوقوع فی المخالفات التی یعود عارها على أهل البیت فکذلک أمة محمد صلى الله علیه و سلم لو خلدت فی النار لعاد العار و القدح فی منصب النبی صلى الله علیه و سلم و لهذا یقول أهل النار ما لَنا لا نَرى رِجالًا کُنَّا نَعُدُّهُمْ من الْأَشْرارِ و هو من دخل النار من أمة محمد صلى الله علیه و سلم التی بعث إلیها فی مشارق الأرض و مغاربها فکما طهر الله بیت النبوة فی الدنیا بما ذکره مما یلیق بالدنیا کذلک الذی یلیق بالآخرة إنما هو الخروج من النار فلا یبقى فی النار موحد ممن بعث إلیه رسول الله صلى الله علیه و سلم بل و لا أحد ممن بعث إلیه یبقى شقیا و لو بقی فی النار فإنها ترجع علیه بَرْداً وَ سَلاماً من برکة أهل البیت فی الآخرة فما أعظم برکة أهل البیت... .
.........پاورقی .....................................................................................................................................................
1 . وَ قَرْنَ فی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتینَ الزَّکاةَ وَ أَطِعْنَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً ؛ و در خانههاى خود بمانید، و همچون دوران جاهلیّت نخستین (در میان مردم) ظاهر نشوید، و نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و خدا و رسولش را اطاعت کنید خداوند فقط مىخواهد پلیدى و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد. (احزاب :33)